Verschil hoogbegaafdheid & hoogintelligentie

Wat is het verschil tussen hoogbegaafdheid & hoogintelligentie?

Er zijn verschillende opvattingen over hoogbegaafdheid en over uitzonderlijke begaafdheid. Degenen die mij kennen, weten dat ik een holistische visie hanteer op hoogbegaafdheid. Ik neem eveneens de spirituele & existentiële inslag mee.

Wat ik hier neerschrijf, komt voort uit mijn visie, mijn studies en mijn observaties bij het werken met vele hoogbegaafde & uitzonderlijk hoogbegaafde cliënten. Ik heb er bewust voor gekozen om niet met een 'lijstje' te werken. In mijn optiek zijn lijstjes met kenmerken veeeeel te beperkend. Ik zal trachten om in deze blog een brede kijk te werpen op de verschillen die ik dagelijks constateer tussen hoogbegaafdheid en hoogintelligentie.

In mijn optiek is er een verschil tussen hoogbegaafdheid en uitzonderlijke begaafdheid. Om het een beetje overzichtelijk en behapbaar te houden, zal ik in deze blog de overkoepelende term 'hoogbegaafdheid' gebruiken. Ook al weet ik heel goed dat velen onder jullie die term niet graag horen. Iets met het woordje 'hoog' in hoogbegaafdheid 😉

Verschil tussen hoogbegaafdheid en hoogintelligentie

Bescheidenheid & dienstbaarheid

Heel vaak zijn hoogbegaafde volwassenen dienstbaar en bescheiden. Meer dan eens willen we ons dan ook absoluut niet 'hoog'begaafd noemen. Stel je voor... Die 'hoog' vinden we maar niks. Alsof we beter zijn dan een ander of zo. Ik ga hier niet beweren dat hoogintelligente mensen niet bescheiden of dienstbaar zijn. Wat ik wel ervaar is dat zij minder moeite hebben met zich hoogintelligent te noemen dan dat een hoogbegaafde moeite heeft met zich hoogbegaafd te noemen

Type intelligentie ~ soort brein ~ complexiteit

Een hoogbegaafd brein werkt anders. Hoogbegaafdheid hoort net als autisme tot neurodiversiteit. Dat betekent dat ons brein anders gestructureerd is, dat we een gevoeliger zenuwstelsel hebben én dat we informatie anders verwerken. Ons IQ als hoogbegaafde is boven gemiddeld, maar bovenal worden we gekenmerkt door ons 'anders' denken. Dat verklaart ook waarom zovele hoogbegaafden zich 'dom' voelen. In tegenstelling tot een neurotypisch/standaard brein met een hoog IQ werken onze hersenen écht anders waardoor wij bijvoorbeeld schijnbaar eenvoudige leerstof/materie niet begrijpen.

Hoogbegaafden zijn vrijwel altijd op zoek naar het grotere geheel, naar verdere analyse, naar verdere linken. Een schijnbaar eenvoudige vraag kan voor ons dan ontzettend complex worden. Zo heb ik zelf vaak moeite meer meerkeuzevragen omdat ik vind dat hét juiste antwoord er niet tussen staat. Vaak vind ik de gegeven keuze-antwoorden té beperkend. Ja/nee vragen zijn voor ons ook vaak een ramp. Of de vraag 'hoe gaat het met je?' Ik moet mezelf dan altijd bedwingen om geen hele encyclopedie neer te schrijven als antwoord 😉 Eerlijk gezegd heb ik liever dat mij die vraag op een meer concrete manier gesteld wordt. 

Iemand met een standaard hoog IQ die zich herkent in hoogintelligentie gaat vaak een eerder standaard parcours afleggen op het vlak van schoolresultaten/schoolcarrière, net omdat zijn/haar brein meer volgens de 'norm' (neurotypisch) functioneert.

Gevoelsmatig

De hoogbegaafde cliënten die ik begeleid zijn altijd hoogsensitief. Sommigen beweren dat 80% tot 90% van de hoogbegaafde populatie hoogsensitief is. In mijn beleving is dat 100% maar het kan zijn dat ik bevooroordeeld ben gezien enkel hoogsensitieve/hoogbegaafde cliënten hun weg tot bij mij vinden. Hoogintelligente mensen zijn meestal eerder rationele mensen. Hoogbegaafde mensen zijn gevoelsmensen. Wat wel vaak gebeurt, is dat het hartchakra bij hoogbegaafde mensen geblokkeerd/in disbalans is. Hierdoor kan het lijken dat een hoogbegaafd rationeel is omdat hij/zij altijd maar doorratelt en vanuit het hoofd leeft. Niet zelden heeft dat te maken met een overactief kruinchakra en een onderactief hartchakra. Zodra een hoogbegaafde zijn/haar hartchakra gaat balanceren ~ de muur rondom het hartje gaat laten zakken, komt dat gevoelsmatige weer terug naar boven. 

Spiritualiteit ~ paranormale gaves/inzichten

De hoogbegaafde cliënten/mensen die ik spreek zijn vaak (erg) spiritueel begaafd, gaande van helderwetendheid tot helderhorendheid, helderziendheid, heldervoelendheid, ... Ze vertellen mij vaak over paranormale ervaringen. Ik begeleid ook een aantal hoogbegaafde kinderen, tieners en adolescenten. Bij hen is die paranormale begaafdheid vaak nog veel sterker dan bij volwassenen. Zij zijn in een andere aardse energie ter wereld gekomen én zijn vaak nog minder geconditioneerd dan wij volwassenen. 

Ik kan er niet over oordelen hoe het zit met paranormale begaafdheid bij hoogintelligente mensen, maar ik heb een sterk vermoeden dat zij hier (veel) minder voor open staan. Dit gezegd zijnde, ben ik ervan overtuigd dat iedereen een zekere mate van paranormale begaafdheid heeft. Ik kan echter niet ontkennen dat die paranormale begaafdheid bij de hoogbegaafde mensen die ik begeleid meer dan standaard proporties aanneemt.

Vogelperspectief als hoogbegaafde

Holistische kijk ~ vogelperspectief

Hoogbegaafden zijn typisch degenen die denken vanuit het brede geheel, vanuit vogelperspectief. Een hoogintelligent persoon zal daarentegen eerder de neiging hebben om de diepte in te duiken, om expertise op te doen in één bepaald vakgebied. Voor een hoogbegaafde is dat vaak té beperkend. Wij willen voortdurend linken leggen, analyseren, werken/denken/acteren vanuit het grotere geheel. Dat is ook een van de redenen dat vele hoogbegaafde kinderen het onderwijs té beperkend vinden én dat hoogbegaafde volwassenen vaak moeite hebben met het vinden van geschikte opleidingen. Vaak vinden wij de leerstof té eenzijdig, té detailistisch, te saai, té beperkend. 

Kritische blik

Er wordt mij wel eens de vraag gesteld 'Zijn hoogbegaafden moeilijke mensen?' Ik moet altijd een beetje lachen met die vraag omdat ik dan reflecteer op mezelf. Als je onder 'moeilijk' 'kritisch' verstaat, ja dan zijn hoogbegaafde mensen 'moeilijke mensen'. Wij zijn mega-kritisch, en dat zowel voor onszelf als voor de ander. Dat maakt dat hoogbegaafde kinderen en volwassenen niet altijd even makkelijk zijn in de omgang. Dat is een understatement vrees ik 😉 Hoogbegaafde kinderen kunnen hun ouders tot wanhoop drijven, hoogbegaafde werknemers kunnen hun werkgever helemaal gek maken, hoogbegaafde partners ... dat is een boek op zichzelf 😊

Autonomie

Hoogbegaafden zou je kunnen omschrijven als 'free spirits'. Wij hebben autonomie nodig, veeeel autonomie. Wij laten ons niet zomaar in 'een hokje stoppen'. Wij willen ons eigen ding kunnen doen. De kanttekening hier is dat vele hoogbegaafden vaak people please gedrag zijn gaan vertonen waardoor het lijkt alsof ze geen behoefte hebben aan autonomie. Dat people please gedrag is echter vaak een trauma response, een reactie op onverwerkt trauma. Als je hier meer over wil lezen, kan ik je deze blog aanraden: 'Als je jezelf niet meer herkent in de spiegel'. 

Als een hoogbegaafde cliënt bij mij komt en aangeeft 'ik ken mezelf niet meer' 'ik weet niet meer wie ik ben', is dat vaak het resultaat van jarenlang - soms decennia - gedrag van people pleasen, van aanpassen. En dat werkt niet op lange termijn. Een hoogbegaafde is er om zich ten volle te mogen, kunnen en durven uiten. Ook al staat dat haaks op wat de maatschappij, familie, opvoeders, werkgevers, ... van ons verwachten. Een hoogintelligent persoon zal zich daarentegen makkelijker conformeren aan gangbare normen. En wordt daarmee vaak beschouwd als een 'makkelijker mens' dan zijn/haar hoogbegaafde collega.

Intensiteit

Hoogbegaafde mensen vertonen vaak een hele hoge mate van intensiteit op verschillende domeinen. Vaak ook op het vlak van psychomotoriek: we praten graag en veel, we zitten niet graag stil. Meer dan eens geven ze ons dan ook de diagnose ADHD, al dan niet terecht. Een hoogintelligent persoon kan daarentegen vaak veel geconcentreerder werken. 

Over de intensiteit bij hoogbegaafde mensen heb ik een uitgebreide blog geschreven. Deze kan je hier vinden: 'Leven als intens begaafde man of vrouw'.

Motivatie in kennisverwerving

Hoogbegaafden kunnen erg gemotiveerd en gedreven zijn op voorwaarde dat... het hen interesseert en ze er het nut van inzien. Indien een hoogbegaafde het idee heeft dat de aangeboden materie niet nuttig is, dan haakt hij/zij meestal gewoon af. Een hoogintelligent persoon die eerder gedreven is om in de diepte te werken, zal veel minder moeite hebben hiermee. Een hoogintelligent persoon is vaker veel makkelijker te motiveren om aangeboden leerstof tot in de diepte te bestuderen.

Een hoogbegaafde wil eerst ook alle breedtes bekeken hebben én - zoals hierboven omschreven - is vaak erg kritisch. Wanneer een hoogbegaafde het gevoel heeft 'ik weet nu genoeg van dit thema' gaat hij/zij vaak op zoek naar een nieuw thema. 

Als ik mezelf als voorbeeld neem, vertaalt zich dat als volgt: in 2018 wilde ik zoveel mogelijk weten over trauma. In 2019 wilde ik zoveel mogelijk weten over hoogbegaafdheid. In 2020 wilde ik zoveel mogelijk weten over sjamanisme. En dan vervolgens ga ik dat allemaal aan elkaar linken. Ik wil altijd linken leggen en zoveel mogelijk aspecten meenemen, zoveel mogelijk in de breedte werken.

Bij een hoogintelligente collega van mij is de kans groter dat hij/zij zich blijft verdiepen in 1 specifieke expertise.

Hoogbegaafde als vreemde vogel

Vreemde vogels

Mijn boek dat ik aan het schrijven ben, heet niet voor niks 'Er is niks mis met jou'. Vaak worden hoogbegaafden een beetje als vreemd bekeken of voelen ze zichzelf zo omdat ze het idee hebben dat niemand hen begrijpt. Iemand die hoogintelligent is, minder kritisch is, minder gevoelig is, leerstof op een standaard manier tot zich neemt, zal veel minder snel als een 'vreemde vogel' gezien worden. Dat zullen ze misschien 'een hele slimme' noemen terwijl ze de kritische, diepvoelende, anders denkende hoogbegaafde eerder 'een rare' zullen noemen.

Er is niks mis met jou

Ter afsluiting wil ik je graag meegeven dat er absoluut niks mis is met jou als je - net als ik - tot de hoogbegaafde community behoort. Ook al heb je vaak dat gevoel gekregen, ook al hebben ze jou dat verteld. We zijn anders dat wel. We denken anders, we voelen veel dieper en onze kijk op de wereld is totaal anders dan de doorsnee mens. 

Maar laat het nu precies dat zijn dat de huidige wereld nodig heeft: mensen die out-of-the-box durven denken, kritisch durven zijn, begaande paden durven loslaten, vanuit hun hart durven werken en leven 💚